Sobiesław Mościcki
 kapitan żandarmerii
| |
| Data i miejsce urodzenia |
13 sierpnia 1900 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
wiosna 1940 |
| Przebieg służby | |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Główne wojny i bitwy | |
Sobiesław Maria Kornel Mościcki (ur. 13 sierpnia 1900 w Rogaticy, zm. wiosną 1940 w Charkowie) – polski leśnik, kapitan żandarmerii rezerwy Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w rodzinie Kornela i Jadwigi z Radomyskich[1]. Był młodszym bratem Adriana (ur. 13 grudnia 1895 w Sarajewie, zm. 1918?) i Klemensa (zm. 1920). Wszyscy trzej uczęszczali do c. k. Gimnazjum I w Rzeszowie. W 1914 Adrian złożył maturę, natomiast Klemens ukończył klasę VIIb, a Sobiesław klasę IIIb[2]. 23 grudnia 1933 Adrian i Klemens zostali pośmiertnie odznaczeni Krzyżem Niepodległości[3].
13 grudnia 1917 Sobiesław, jako uczeń VII klasy wstąpił do Polskiego Korpusu Posiłkowego i został przydzielony do 10. kompanii uzupełniającej[4]. W lutym 1918, po bitwie pod Rarańczą, został internowany w Szeklence, Huszt i Talaborfalva[4]. Po ucieczce razem z braćmi przedostał się przez Moskwę do Murmańska. W lipcu 1918 drogą morską dotarł do Anglii, a potem do polskiego obozu w Sille de Guillaume we Francji. Ukończył Szkołę Aspirantów w Camp du Ruchard[1]. Z Armią gen. Hallera wrócił do kraju. 11 czerwca 1919 w macierzystym gimnazjom złożył maturę „w terminie nadzwyczajnym” (tzw. „matura wojenna”)[5]. W lutym 1920 został przeniesiony „czasowo, aż do reaktywacji” z Batalionu Zapasowego 49 pułku Strzelców Kresowych do 49 Pułku Strzelców Kresowych[6].
19 listopada 1920 został zwolniony do rezerwy. 8 stycznia 1924 został zatwierdzony w stopniu podporucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 1758. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty[7]. Posiadał wówczas przydział w rezerwie do 64 pułku piechoty w Grudziądzu[8][9][10]. Później został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z 1 czerwca 1919 i 5579. lokatą w korpusie oficerów rezerwy piechoty[11]. W kwietniu 1931 został przeniesiony do korpusu oficerów żandarmerii i przydzielony w rezerwie do 8 Dywizjonu Żandarmerii w Toruniu[12][13][14]. Na stopień kapitana został mianowany ze starszeństwem z 1 stycznia 1936 i 2. lokatą w korpusie oficerów rezerwy żandarmerii[15].
W 1924, po ukończeniu studiów leśnych na Uniwersytecie Poznańskim, rozpoczął pracę w Administracji Lasów Państwowych jako adiunkt. W latach 1931–1939 był nadleśniczym w Nadleśnictwie Kartuzy. 30 maja 1938 Komitet Krzyża i Medalu Niepodległości odrzucił wniosek o nadanie mu tego odznaczenia[16].
W czasie kampanii wrześniowej 1939 – po agresji ZSRR na Polskę – w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku[1]. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w bezimiennej zbiorowej mogile w Piatichatkach[1], gdzie od 17 czerwca 2000 mieści się oficjalnie Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie[17]. Figuruje na Liście Starobielskiej NKWD, pod poz. 2264[1].
Był żonaty z Marią Nikodemowiczówną, z którą miał troje dzieci: Ewę (ur. 1925), Annę i Andrzeja (ur. 1928).
5 października 2007 minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień majora[18][19][20]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”[21][22][23].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]S. Mościckiego upamiętniają Dęby Pamięci posadzone w: Ostrowi Mazowieckiej (2010), Wierzchlesie (2013) oraz 9 września 2014 przed siedzibą Nadleśnictwa Kartuzy, gdzie upamiętnia go także obelisk[24].
22 czerwca 2018 Rada Miejska w Kartuzach podjęła uchwałę nr XLVII/544/2018 w sprawie nadania jednej z ulic miasta nazwy „Nadleśniczego Sobiesława Mościckiego”[25].
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]- jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
- obozy NKWD dla jeńców polskich
- ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Charkowie
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. 357.
- ↑ Sprawozdanie 1914 ↓, s. 42, 46, 49.
- ↑ M.P. z 1934 r. nr 6, poz. 12.
- ↑ a b Żołnierze Niepodległości ↓.
- ↑ Sprawozdanie 1919 ↓, s. 22, tu jako miejsce urodzenia podano „Bogatica”.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 7 lutego 1920 roku, s. 55.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 565.
- ↑ Spis oficerów rezerwy 1922 ↓, s. 192.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 310.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 277.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 480.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 4 z 18 kwietnia 1931 roku, s. 166.
- ↑ Roman 1996 ↓, s. 343.
- ↑ Rocznik Oficerski Rezerw 1934 ↓, s. 191, 723.
- ↑ Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 540.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-06-09].
- ↑ Księga Cmentarna Charkowa 2003 ↓, s. LXXIV.
- ↑ Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 48 [dostęp 2024-09-27] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27] (pol.).
- ↑ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- ↑ Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17] (pol.).
- ↑ Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26] (pol.).
- ↑ Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 2024-08-28] (pol.).
- ↑ „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
- ↑ Chrzanowski T., 2024: Leśnicy ofiarami Zbrodni Katyńskiej. Przyroda Polska, nr 5, str. 5
- ↑ Dziennik Urzędowy Województwa Pomorskiego z 2018, poz. 2873. Wojewoda Pomorski, 2018-07-18. [dostęp 2020-09-27]..
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum I w Rzeszowie za rok szkolny 1914. Rzeszów: Nakładem funduszu naukowego, 1914.
- Sprawozdanie Dyrekcyi C. K. Gimnazyum I w Rzeszowie za rok szkolny 1919. Rzeszów: Nakładem funduszu naukowego, 1919.
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2020-03-31].
- Alfabetyczny spis oficerów rezerwy. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1922-05-01.
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski Rezerw 1934. Biuro Personalne Ministerstwa Spraw Wojskowych, 1934.
- Jerzy Ciesielski, Zuzanna Gajowniczek, Grażyna Przytulska, Wanda Krystyna Roman, Zdzisław Sawicki, Robert Szczerkowski, Wanda Szumińska: Charków. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Jędrzej Tucholski (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2003. ISBN 83-916663-5-2.
- Wanda Roman. Żandarmi polscy zamordowani na Wschodzie. Wrzesień 1939-maj 1940. „Wojskowy Przegląd Historyczny”. 3 (157), 1996. Warszawa: Wojskowy Instytut Historyczny. ISSN 0043-7182.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
- Żołnierze Niepodległości. Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. [dostęp 2020-09-27].
- Internowani w Huszt
- Internowani w Szeklence
- Internowani w Talaborfalva
- Kapitanowie żandarmerii II Rzeczypospolitej
- Ludzie urodzeni w Rogaticy
- Ludzie związani z Kartuzami
- Oficerowie Wojska Polskiego zamordowani w Charkowie
- Polscy inżynierowie leśnictwa
- Polscy leśnicy
- Uczestnicy kampanii wrześniowej (strona polska)
- Uczestnicy wojny polsko-bolszewickiej (strona polska)
- Urodzeni w 1900
- Zmarli w 1940
- Żołnierze Polskiego Korpusu Posiłkowego
- Pochowani na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu na Piatichatkach w Charkowie